Στην παρούσα έκθεση παρουσιάζονται κοσμήματα απέριττα ή φιλοτεχνημένα με πιο περίπλοκες, λεπταίσθητες συνθέσεις, ποικίλες τεχνικές και υλικά.

Τα γυναικεία κοσμήματα, αργυρά και μαλαμοκαπνισμένα ή μπρούτζινα, συχνά λιθοκόσμητα, υπηρετούν τη μορφολογία της παραδοσιακής ενδυματολογίας και διακρίνονται στις ακόλουθες κατηγορίες: της κεφαλής, τα επιστήθια, των χεριών και της μέσης: το τεπελίκι και τα βαρειά περιλαίμια, τα σκουλαρίκια και τις κόπιτσες, τα κουμπιά, τις καρφίτσες, τα κιουστέκια, το σταυρό και το φυλακτό, τη μεταλλική ζώνη, την πόρπη που κλείνει την μεταλλική ή υφασμάτινη ζώνη, τα θηλυκωτάρια ή κλειδωτάρια, που προορίζονταν να κλείνουν τα ανοίγματα του στήθους, τα περίφημα κεμέρια, τα βραχιόλια, τα δακτυλίδια και τα νομισματοκοσμήματα. Στο ανδρικό ένδυμα προσιδίαζαν τα κουμπιά, τα κιουστέκια του στήθους και της μέσης, τα δακτυλίδια, οι σταυροί, φυλακτά, εγκόλπια και άλλα εξαρτήματα, όπως οι ταμπακιέρες και τα όπλα με τον εκπληκτικό διάκοσμό τους.

Η βασική εικονογραφία των ηπειρωτικών κοσμημάτων, εκτός από τα πολυσύνθετα γεωμετρικά σχήματα, είναι εμπνευσμένη από την χλωρίδα και πανίδα. Τα αγιολογικά θέματα κάνουν αισθητή την παρουσία τους στα φυλακτικά αντικείμενα: ο Άγιος Γεώργιος δρακοντοκτόνος, ο Άγιος Δημήτριος ακοντίζοντας τον πεσμένο εχθρό κ.ά. Ανθρώπινες μορφές, Χερουβείμ, σταυροί, αετοί ή δικέφαλοι αετοί, "θυρεοί", κτήρια υιοθετούνται επίσης και δημιουργούν ένα μεγάλο άνυσμα απεικονίσεων. Παντού ανιχνεύεται η δεξιότητα, η έμπνευση του τεχνίτη-καλλιτέχνη, οι παραλλαγές των βασικών μοτίβων που επιχειρεί, αλλά και τα ξενότροπα στοιχεία, τα οποία δανείζεται, δίχως να τιθασεύει τον δημιουργικό οίστρο του στο εκπονούμενο έργο.
Απόσπασμα από κείμενο της κας. Κατερίνης Λιάμπη